Camper-emissieschandaal: dit moeten de getroffen Nederlanders nu weten

• Er zijn duizenden illegaal gemanipuleerde campers in Nederland
• Er bestaat een risico op waardevermindering, schade aan voertuigen en zelfs een rijverbod
• Vele Nederlanders kunnen juridische claims in Duitsland doen gelden 

 

Amsterdam, 10 oktober 2023. Na verschillende invallen in de bedrijfspanden van Fiat, maakten Duitse onderzoekers in de zomer van 2020 bekend dat ook dieselvoertuigen van de Italiaanse autofabrikant getroffen zijn door het emissieschandaal. Aangezien ongeveer 70 procent van alle campers gebouwd is op basis van de Fiat Ducato, raakt het Fiat-emissieschandaal vooral de camperscene. In Nederland zijn daarom al collectieve acties aan de gang. Jurist Marco Ghiglioni, hoofd van de Amsterdamse vestiging van het consumentenrechtkantoor Goldenstein Legal, beantwoordt de belangrijkste vragen over dit onderwerp. Daarnaast legt hij uit waarom veel Nederlanders hun juridische claims in Duitsland kunnen laten gelden en ze profiteren van de reeds ontwikkelde lokale jurisprudentie.

Welke campers zijn bij het emissieschandaal betrokken?

Het camper-emissieschandaal heeft betrekking op campers die op de markt zijn gebracht op basis van het Fiat Ducato-voertuigmodel en geregistreerd zijn onder de Euro 5- en Euro 6-emissienormen. De bijbehorende onderzoeksresultaten werden in 2020 door het Duitse openbaar ministerie in Frankfurt gepubliceerd als onderdeel van een persbericht. Op basis van onderzoeken naar dergelijke campers gaat de Duitse federale autoriteit voor motorvoertuigen (Kraftfahrt-Bundesamt, hierna: “KBA”) er ook vanuit dat Fiat ontoelaatbare manipulatiemethodes heeft gebruikt in Fiat Ducato-modellen met dieselmotoren. Onafhankelijke emissietests hebben de manipulaties inmiddels bevestigd.

Hoe werden de campers gemanipuleerd?

Emissietests in de praktijk tonen enerzijds aan dat campers op Ducato-basis de uitlaatgasreiniging geleidelijk verminderen bij buitentemperaturen onder de 20 graden. Anderzijds heeft de KBA bij metingen op de testbank vastgesteld dat er ook een tijdsafhankelijke vermindering of deactivering van de uitlaatgasreiniging plaatsvindt, die ongeveer 22 minuten na het starten van de motor begint.

Aangezien officiële emissietests normaal gesproken worden uitgevoerd bij temperaturen tussen de 20 en 30 graden en slechts ongeveer 20 minuten duren, kregen de gemanipuleerde voertuigen, ondanks (of juist door) deze illegale praktijken, een typegoedkeuring. Door deze fraude kon Fiat afzien van de dure installatie van een permanent, efficiënt uitlaatgaszuiveringssysteem en haar eigen winstmarges optimaliseren.

Werden de gemanipuleerde campers herroepen vanwege het emissieschandaal?

Hoewel het schandaal rond de uitstoot van campers al jaren bekend is, zijn de betrokken voertuigen nog niet herroepen. Dit komt doordat de KBA illegale manipulatievoorzieningen in de getroffen voertuigen heeft ontdekt, maar niet formeel verantwoordelijk is voor het verlenen van typegoedkeuring voor het Fiat Ducato-voertuigmodel. Dit komt omdat het voertuig in Italië is goedgekeurd. Hoewel de KBA de Italiaanse autoriteiten op de hoogte heeft gesteld van de opvallende uitlaatgasemissiewaarden van de Fiat-voertuigen, hebben deze tot nu toe niets ondernomen in deze zaak. Vanwege het gebrek aan herroepingsacties loopt er nog steeds een inbreukprocedure naar EU-recht tegen Italië.

Op dit moment is er echter beweging in de zaak, omdat de KBA een paar weken geleden, in antwoord op een vraag van het kantoor Goldenstein Rechtsanwälte, aankondigde dat het in contact met Fiat staat met betrekking tot de bestaande manipulatievoorzieningen. Dit is hoogstwaarschijnlijk een indicatie dat de KBA binnenkort actie zal ondernemen en herroepingsacties zal initiëren. Dit zou ook kunnen gebeuren doordat een Duitse milieuorganisatie een paar maanden geleden al een rechtszaak heeft aangespannen tegen de KBA vanwege het gebrek aan herroepingsacties in het schandaal rond camperemissies en de KBA daarmee onder druk staat.

Zijn schadeclaims mogelijk in het schandaal rond camperemissies?

Ja. Door het schandaal kunnen de betrokken voertuigen onder andere waardeverlies en gevolgschade lijden en in het ergste geval zelfs een rijverbod krijgen. Dit laatste zou betekenen dat de illegaal gemanipuleerde campers niet meer op de Europese wegen mogen rijden of geparkeerd worden. Over het algemeen zouden getroffen eigenaren hun campers waarschijnlijk niet hebben gekocht, of in ieder geval niet tegen dezelfde voorwaarden, als het schandaal rond camperemissies al bekend was geweest op het moment van aankoop. Dit is een van de redenen waarom er in deze zaak schadevergoeding is gevorderd.

Welke mogelijkheden hebben Nederlanders om hun juridische claims in het camperemissieschandaal te doen gelden?

Op dit moment lopen er in Nederland verschillende collectieve acties tegen Fiat’s moederbedrijf Stellantis vanwege Fiat’s illegale manipulaties. Het is onduidelijk hoe deze rechtszaken zullen aflopen. Alleen campereigenaren die hun voertuig in Nederland hebben gekocht, kunnen deelnemen aan de rechtszaken. Veel campereigenaren die hun voertuig in Duitsland hebben gekocht om belasting te besparen, hebben de afgelopen weken echter contact opgenomen met ons kantoor. Deze consumenten hebben ook de mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen en genieten zelfs al rechtszekerheid in dit opzicht.

Nederlanders die hun gemanipuleerde dieselauto’s in Duitsland hebben gekocht, kunnen bestaande claims in deze zaak in Duitsland afdwingen. Daar heerst al veel rechtszekerheid binnen het emissieschandaal. In juli van dit jaar oordeelde het Duitse Federale Hof van Justitie dat eigenaren van illegaal gemanipuleerde voertuigen recht hebben op schadevergoeding, zelfs in het geval van schade die veroorzaakt is door nalatigheid van de verantwoordelijke fabrikant.

Deze uitspraak zorgde ook voor een omslag in het schandaal rond camperemissies. Terwijl er enkele jaren geleden nauwelijks uitspraken in het voordeel van consumenten met betrekking tot dit onderwerp waren, krijgt ons partner-kantoor in Duitsland nu bijna wekelijks nieuwe uitspraken in het voordeel van consumenten in het camper-emissieschandaal en onlangs zelfs de eerste definitieve uitspraak in deze zaak. In dit geval kreeg de eiser een schadevergoeding van 4.800 euro en wettelijke rente van meer dan 360 euro.

Wat zijn de voorwaarden voor rechtszaken over de emissieschandalen in Duitsland?

In Duitsland kunnen de eigenaren van illegaal gemanipuleerde campers juridische stappen ondernemen tegen de verantwoordelijke motorfabrikant, in dit geval Fiat of diens moederbedrijf Stellantis. De bedrijven die de Fiat-voertuigen hebben omgebouwd tot campers hoeven zich daarentegen niet te verantwoorden. Er kan immers niet worden aangenomen dat camperfabrikanten zoals Hymer, Carthago of Dethleffs op de hoogte waren van de illegale manipulaties door Fiat.

Vanwege het emissieschandaal is het in principe mogelijk om het eigen voertuig in te leveren bij de verantwoordelijke voertuigfabrikant. In ruil daarvoor is een financiële compensatie op basis van de oorspronkelijke aankoopprijs mogelijk. Als alternatief bestaat ook de mogelijkheid om de betreffende camper te houden en een compensatie ter hoogte van ongeveer 5 tot 15 procent van de werkelijke aankoopprijs te ontvangen. Zelfs met betrekking tot voertuigen die al verkocht zijn, kunnen soms schadeclaims worden afgedwongen.

Rechtszaken over de emissieschandalen kunnen in veel gevallen zonder financieel risico gevoerd worden. Wie geen rechtsbijstandverzekering heeft, kan meestal beroep doen op de diensten van een procesfinancier. Deze neemt de volledige proceskosten op zich en ontvangt alleen een vooraf vastgestelde commissie indien een rechtszaak succesvol is. Als een zaak daarentegen onverwacht wordt verloren, neemt de procesfinancier alle proceskosten en zelfs de advocaatkosten van de wederpartij op zich. In dit geval hoeven de eisers geen cent te betalen.

Welke termijnen gelden er met betrekking tot de tenuitvoerlegging van schadeclaims in het schandaal rond camperemissies?

Aangezien het openbaar ministerie in Frankfurt het publiek al in 2020 duidelijk heeft geïnformeerd over de manipulaties van Fiat, kunnen civiele claims in de zaak in het ergste geval al op 01 januari 2024 verjaren. Daarom kunnen gedupeerde voertuigeigenaren slechts tot 31 december 2023 om 23:59 uur schadeclaims indienen in deze zaak zonder het risico te lopen dat de verjaringstermijn afloopt.

Meer informatie over dit onderwerp kunt u vinden via de volgende link: https://www.goldenstein.nl/camper-emissieschandaal/